Czytelnia

Według Petera Druckera, uważanego za ojca współczesnego zarządzania, przywództwa nie można się nauczyć. Nie wszyscy eksperci są z nim zgodni. Na przykład twórcy Modelu Powszechnego Przywództwa na podstawie przeprowadzonych badań ustalili, że w najlepiej zarządzanych firmach każdy pracownik znajduje w sobie coś z lidera. 

Nie trzeba być przywódcą, żeby skutecznie zarządzać zespołem pracowników. Znany badacz procesów biznesowych, John Kotter wyraźnie rozróżnił przywództwo od sprawnego zarządzania. Według niego, dobry lider niekoniecznie dobrze poradzi sobie jako menedżer, ale też odwrotnie – nawet najlepsze zarządzanie nie musi mieć w sobie elementów charakterystycznych dla przywództwa.

Różnice między przywódcą, a menedżerem

Zarządzanie to w dużej mierze administrowanie. Dobry menedżer skupia się na wyznaczaniu zadań, przygotowywaniu dokumentów, czy też tworzeniu harmonogramów. Aby dobrze wykonywał swoje obowiązki, musi być dobrze zorganizowany, precyzyjny i dokładny. Dzięki takiemu specjaliście firma działa zgodnie z przyjętymi założeniami, realizuje kolejne cele i w ten sposób osiąga sukcesy.

Przywództwo, zdaniem Kottera, to już co innego. Lider jest osobą, która zespołowi przedstawia swoją wizję, a więc wyznacza kierunki i sprawia, że pracownicy chcą za nim podążać. Nie bez powodu przywódcom często przypisywana jest charyzma. Dla takiej osoby sprawy operacyjne nie będą najbardziej istotne. Ważniejsze będą plany, pomysły i ambicje, a także to, by pracownicy sami angażowali się w realizację przyjętych koncepcji.

– Niektórzy z natury są liderami, inni menedżerami. Ale to nie znaczy, że możemy poprzestać na predyspozycjach – uważa Marcin Wrzosek z firmy szkoleniowej Effect Group. – To od nas samych zależy postawa oraz to, czy będziemy chcieli rozwijać w sobie cechy przywódcy bądź menedżera.

Czy każdy może być przywódcą?

Nikt nie jest szefem określonego typu wyłącznie z powodu cech, z jakimi się urodził. Wśród czynników kształtujących postawy szefów, ważne są ich własne doświadczenia wyniesione chociażby z kontaktów biznesowych oraz przekonania.

Inaczej będzie kierowała przedsiębiorstwem osoba, która kieruje nią intuicyjnie i w zgodzie z nabytymi w młodości, nie zawsze uzasadnionymi przekonaniami (np. że każdy pracownik to złodziej), a inaczej ktoś, kto mając podobne predyspozycje, czyta książki biznesowe i uczestniczy w szkoleniach, warsztatach, czy chociażby w zajęciach w ramach „Akademii Menedżera”. Każdy z nas sam może zdecydować, czy będzie się świadomie doskonalił, czy też poprzestanie jedynie na swoich wrodzonych cechach.

Zgodnie z Modelem Powszechnego Przywództwa CLIMB, przywództwo nie jest przeznaczone tylko dla wybranych. Zgodnie z tą teorią każdy pracownik, niezależnie od swojego miejsca w hierarchii, może i powinien rozwijać swoje kompetencje przywódcze.

W tym modelu przywództwo nie zależy od osobistych cech, ale wynika z konkretnych zachowań, a tych można się nauczyć. Teoria ta zakłada, że firma może funkcjonować sprawnie wyłącznie wtedy, gdy wszyscy pracownicy będą brali na siebie odpowiedzialność, a będzie to możliwe, jeśli każdy odnajdzie w sobie cechy lidera.

Model Powszechnego Przywództwa zaleca stosowanie pięciu strategii działań.

• „Create” – oznacza kreowania pozytywnych wizji. Lider powinien być skoncentrowany na pokonywaniu przeszkód. Nie może też unikać zmian, jeśli byłyby wskazane dla osiągnięcia celu. Do tego punktu zalicza się także budowanie pozytywnych relacji w pracy
• „Let” – to orientacja na klienta. Lider powinien brać pod uwagę dobro klientów we wszystkim, co robi (nawet jeśli nie ma z nimi bezpośredniej styczności). Działaniom na rzecz klientów sprzyja otwarta komunikacja między pracownikami
• „Involve” – czyli zaangażowanie. Osoba lidera powinna wspierać innych pracowników w ich pracy i pomagać w rozwiązywaniu problemów
• „Menage” – odnosi się do zarządzania w poziomie. Nie sztuką jest mówić komuś, co ma robić, ale wspólnie dbać o jak najlepszą organizację pracy i sprawny przebieg procesów zachodzących w firmie
• „Build” – tu oznacza budowanie osobistej wiarygodności poprzez bycie wzorem dla innych. Aby było to możliwe, trzeba brać na siebie odpowiedzialność (oczywiście stosownie do posiadanych kompetencji).

Dobra komunikacja przede wszystkim

– Bez względu na to, czy weźmiemy pod uwagę Model Powszechnego Przywództwa, czy inne teorie dotyczące zarządzania, w każdej szczególny nacisk kładzie się na rozwijanie umiejętności komunikacyjnych – mówi Marcin Wrzosek.  – Bez względu na to, czy mówimy o szkoleniu „Wzmacnianie potencjału lidera”, „Przywództwo – budowanie i motywowanie zespołu”, czy „Doskonalenie umiejętności menedżerskich”, nasi trenerzy zawsze podkreślają, że dobry przywódca lub sprawny menedżer, jeśli chce osiągać sukcesy, szczególną uwagę powinien zwrócić właśnie na relacje z pracownikami – podkreśla przedstawiciel Effect Group.

Nawet najlepsze przygotowanie techniczne nie wystarczy, jeśli osoba zarządzająca pracownikami nie będzie potrafiła otwarcie komunikować się z podwładnymi. Nie chodzi tu tylko o wydawanie jednoznacznych poleceń, ale także o umiejętność wykazywania się empatią, czy też umiejętnością słuchania. Tego jednak można się nauczyć, podobnie jak skutecznego rozwiązywania konfliktów, motywowania, czy też dyscyplinowania pracowników.

Jeśli szef będzie potrafił sprawnie osiągać zakładane cele, korzystając przy tym z potencjału zaangażowanych pracowników, firma będzie się nieustannie rozwijała. A to, czy osiągnięcia przedsiębiorstwa będą zawdzięczane wybitnemu przywódcy, czy sprawnemu menedżerowi, to już sprawa drugorzędna.

Autor: Effect Group